Προσαρμογή στον παιδικό σταθμό: Συμβουλές για μια εύκολη και χαρούμενη εκκίνηση στον νέο κόσμο που ανοίγεται μπροστά του

Η πρώτη επαφή και η ένταξη ενός παιδιού στο εκπαιδευτικό πλαίσιο αποτελεί πέρασμα από το οικείο και ασφαλές οικογενειακό περιβάλλον σε ένα άγνωστο για εκείνο περιβάλλον, έναν καινούριο κόσμο με άγνωστα πρόσωπα, ήχους, αντικείμενα και ερεθίσματα. Είναι όμως η πρώτη απόπειρα κοινωνικοποίησής του και ως εκ τούτου εξαιρετικά σημαντική διεργασία για τη μετέπειτα εξέλιξή του.

Ο ρόλος του γονιού στην ομαλή αυτή μετάβαση είναι καθοριστικός και συχνά αγχώνει και τον ίδιο.
Τι να κάνει; Τι να μην κάνει;

Το MySunshine απευθύνθηκε στους ειδικούς με τους οποίους συνεργάζεται, ώστε να καταρτίσει έναν κατάλογο με χρήσιμες συμβουλές. Η παιδαγωγός πρώιμης παιδικής ηλικίας, Ιωάννα Κιούση*, και η ψυχολόγος Ντόρα Παπαδοπούλου**, μας μετέφεραν με προθυμία τις γνώσεις και την εμπειρία τους. Αρκεί όμως κι εμείς να θυμόμαστε οτι κάθε παιδί (αλλά και η κάθε οικογένεια) είναι διαφορετικό και ότι ο σεβασμός σε αυτή τη διαφορετικότητα είναι το κλειδί
στην επιτυχημένη προσαρμογή!

ΠΡΙΝ ΞΕΚΙΝΗΣΕΙ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΣΤΟΝ ΠΑΙΔΙΚΟ ΣΤΑΘΜΟ

• Το παιδί ανιχνεύει το συναίσθημα του γονιού και το προβάλλει κι εκείνο. Συνεπώς, μην αγχώνεστε οι ίδιοι για να μην μεταδώσετε το άγχος και σε αυτό.
• Μην δημιουργείτε υπερβολικές προσδοκίες στο παιδί. Μην υπόσχεστε πράγματα που δεν ισχύουν ή που είναι υπερβολικά. Μιλήστε του θετικά, ενημερώστε το για την καθημερινότητά του εκεί, αλλα αποφύγετε τις υπερβολές.
• Γνωρίστε από πριν τον παιδαγωγό. Είναι πολύ χρήσιμο και ωφέλιμο το παιδί να αισθανθεί ότι ο γονιός γνωρίζεται με τη δασκάλα ή τον δάσκαλό του.
• Ένα-δυο μήνες πριν, περάστε από τον παιδικό σταθμό μαζί. Δείξτε στο παιδί τους χώρους, την αυλή, την τραπεζαρία. Σε συνεννόηση με τον παιδικό σταθμό, επαναλάβετε την επίσκεψη μια- δυο φορές και αφήστε το να παίξει στα οργανα του κήπου ή να φάει με τα άλλα παιδάκια και με εσάς στο χώρο. Με αυτό τον τρόπο θα μπορείτε να αναφέρεστε σε αυτό για όλο το διάστημα που μεσολαβεί μέχρι να ξεκινήσει το παιδί να πηγαίνει κανονικά.
• Επεξεργαστείτε με το παιδί την έννοια του «αποχωρισμού» αρκετό καιρό πριν ξεκινήσει τον παιδικό σταθμό. Με ιστορίες, με παιχνίδια role-playing, με παραμύθια, εισάγετε την έννοια του αποχωρισμού, ώστε να εμπεδώσει ότι αυτός δεν είναι μόνιμος, αλλά προσωρινός.

ΠΑΙΔΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ: ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΜΕΡΕΣ

• Γράψτε το ιστορικό του παιδιού όσο πιο αναλυτικά γίνεται και δώστε το στον παιδικό σταθμό. Καμιά πληροφορία δεν είναι περιττή. Να συμπεριλάβετε φοβίες, αλλεργίες, προτιμήσεις, κλπ.
• Μη διακόπτετε την προσαρμογή (για να πάτε εκδρομή ή στο χωριό ή επειδή το παιδί στενοχωριέται ή απο φόβο μην κολλήσει κάποια ίωση). Κρατήστε μια σταθερή και συνεπή στάση. Διαφορετικά, απλά παρατείνετε τη δύσκολη περίοδο της προσαρμογής.
• Εμπιστευτείτε τους εκπαιδευτικούς και ακολουθήστε τους κανόνες και τις οδηγίες τους. Εκείνοι ξέρουν. 
• Κανονίστε να μπορείτε να πάρετε άδεια από τη δουλειά σας για τις 2-3 πρώτες μέρες του σχολείου, εάν χρειαστεί. Θυμίζουμε ότι γονεϊκή άδεια μπορούν να λάβουν και οι δυο γονείς.
• Ζητήστε βοήθεια από τον παππού ή τη γιαγιά αν εσείς δεν μπορείτε να λείψετε από τη δουλεία σας.
   

ΠΑΙΔΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ και ΘΗΛΑΣΜΟΣ, ΔΙΑΖΥΓΙΟ, ΓΕΝΝΗΣΗ, ΠΕΝΘΟΣ

• Είναι πολύ σημαντικό να μην συμπέσει η προσαρμογή του παιδιού στον παιδικό σταθμό με κάποιο άλλο σημαντικό γεγονός μέσα στην οικογένεια, όπως η έλευση ενός νέου μωρού, ένα διαζύγιο ή ένας θάνατος. Ξεκινήστε την προσαρμογή νωρίτερα, αν γνωρίζετε το γεγονός, ή αναβάλλετέ την για αργότερα, αν είναι ξαφνικό.
• Αν θηλάζετε, μη διακόψετε τον θηλασμό με την έναρξη του παιδικού σταθμού. Περιμένετε ένα ακόμα διάστημα, ώστε το παιδί να έχει εξοικειωθεί πλήρως.
• Αν υπάρχει μικρότερο αδερφάκι που μένει σπίτι, είναι πιθανό το μεγάλο να ζηλεύει που το μικρό θα παραμείνει σπιτι μαζί σας. Ετοιμάστε λοιπόν και το μωρό και πείτε ότι θα πάει κι εκείνο σε κάποιο άλλο σχολείο για μωρά ή στη νονά του (καλύτερα όχι στον παππού ή τη γιαγιά, γιατί πάλι θα ζηλεύει).
• Μην επιχειρήσετε ταυτόχρονα την κατάργηση της πάνας ή της πιπίλας. Οι πολλές απότομες αλλαγές μπορεί να αποβούν πολύ βαριές για το μικρό σας και να του δημιουργήσουν σύγχιση ή να το οδηγήσουν στην παραίτηση.

Θυμηθείτε ότι η προσαρμογή θέλει χρόνο. Μην την αφήνετε για τελευταία στιγμή. Κάντε την όσο πιο ομαλά μπορείτε, ώστε να βοηθήσετε το μικρό σας να αντιμετωπίσει συναισθηματικά και ψυχολογικά τη νέα πραγματικότητα που ανοίγεται μπροστά του. Μια πραγματικότητα που με τη δική σας σωστή προετοιμασία και την ενεργό συμμετοχή και υποστήριξη των παιδαγωγών θα δημιουργήσει τις συνθήκες εκείνες που το παιδί σας θα μπορέσει να αναπτυχθεί και να ανθίσει!

* Ιωάννα Κιούση, MSc Ειδικής Αγωγής

** Δρ. Θεοδώρα Παπαδοπούλου-Χαμουζά, PhD στη Γνωσιακή Επιστήμη & Ψυχολογία